Ανθρώπινη Αξιοπιστία
Μέρος 2ο
Τι είναι η Μεροληψία διαθεσιμότητας; (availability bias)
- Όταν τα άτομα εξετάζουν την πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός, συχνά προσπαθούν να θυμηθούν σχετικές εμπειρίες από το παρελθόν. Ωστόσο οι εμπειρίες των γεγονότων έχουν διαφορετικό βαθμό διαθεσιμότητας στη μνήμη, γιατί διαφέρουν στη ένταση, στην συναισθηματική φόρτιση και στη σημαντικότητα τους.
- Η μεροληψία διαθεσιμότητας (availability bias), αφορά την τάση των ατόμων να δίνουν μεγαλύτερες πιθανότητες, από όσο πρέπει, στις εμπειρίες με γεγονότα που έχουν μεγαλύτερο βαθμό διαθεσιμότητας. Έτσι, τα άτομα προβαίνουν συχνά σε μεροληπτικές κρίσεις σχετικά με τη πιθανότητα πραγματοποίησης ενός γεγονότος, με βάση το πόσο εύκολα μπορούν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους παρόμοια γεγονότα.
- Άλλοι παράγοντες μεροληψίας είναι η ζωντάνια, η υπεροχή, καθώς και η εντύπωση.
Εξάρτηση από πρότυπα συνήθειας
Η «εξάρτηση από τα πρότυπα συνήθειας» υφίσταται όταν μια συγκεκριμένη πρακτική, που ήταν εξαιρετική στο παρελθόν, επιλέγεται επίσης σε μια νέα κατάσταση με διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος ενδέχεται να συνεχίζει να εφαρμόζει τις ίδιες πρακτικές που συνήθιζε κατά το παρελθόν, παρότι τα κύρια χαρακτηριστικά της κατάστασης έχουν αλλάξει. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι δυο διαφορετικές εργασίες εξακολουθούν να μοιράζονται ένα κοινό αριθμό στοιχείων, ενώ υπάρχουν ειδοποιείς διαφορές που δεν είναι ευδιάκριτες. Μόλις η παρούσα κατάσταση ταυτιστεί με κάποια παρόμοια που αντιμετωπίστηκε στο παρελθόν, η αναζήτηση πληροφοριών σταματά, με αποτέλεσμα να μην εντοπίζονται τα ειδοποιά στοιχεία. Η εξάρτηση από τα πρότυπα συνήθειας είναι συχνή σε εργασίες συντήρησης, όπου δυο μηχανές ανήκουν στην ίδια κατηγορία, αλλά έχουν μερικές μικρές διαφορές. Συνθήκες εργασίας που εννοούν τη εξάρτηση από πρότυπα συνήθειας είναι ο υψηλός φόρτος εργασίας και ο ακατάλληλος σχεδιασμός πληροφοριακών συστημάτων, που εμποδίζουν τη αντίληψη ειδοποιών στοιχείων της νέας κατάσταση.
Προδιάθεση επιβεβαίωσης
Η προδιάθεση επιβεβαίωσης (confirmation bias) είναι η τάση του ανθρώπου να υιοθετεί μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ή πρακτική που αποδείχθηκε επιτυχής στο παρελθόν.
Κοκλάνης Βασίλειος
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός
Επιστημονικός Σύμβουλος & Εισηγητής