ΗΛΕΚΤΡΟΣΥΓΚΟΛΛΗΣΕΙΣ ΥΠΟ ΒΡΟΧΗ
ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ;

Δεδομένου ότι μια μηχανή συγκόλλησης παράγει ρεύμα, η περίπτωση να πάθετε ηλεκτροπληξία υπάρχει πάντα ως πιθανότητα. Υπάρχει ρεύμα που διέρχεται από τα καλώδια προς την μηχανή συγκόλλησης, και υπάρχει επίσης ρεύμα που τρέχει από το καλώδιο γείωσης πίσω προς το μηχάνημα. Το ρεύμα που ωθεί το ηλεκτρόδιο στο μέταλλο πρέπει να εξέρχεται από το καλώδιο γείωσης (και να επιστρέψει στο μηχάνημα).

Αυτός ο μεγάλος βρόχος ρεύματος είναι ο τρόπος με τον οποίο παράγονται όλες οι συγκολλήσεις (είτε συγκόλληση μέσω ηλεκτρόδιου, είτε με MIG ή TIG). Όταν εκτελούνται συγκολλήσεις σε στεγνό μέταλλο, οι πιθανότητες ηλεκτροπληξίας είναι αρκετά μικρές. Εάν υπάρχει σωστή σύνδεση γείωσης και καλός εξοπλισμός, το ρεύμα θα διέρχεται ομαλά σε όλη την επιφάνεια του υπό κατεργασία μετάλλου.

Το πρόβλημα με την υγρασία είναι ότι το ρεύμα συγκόλλησης τείνει να μεταδίδεται με μεγαλύτερη ταχύτητα. Εάν γίνονται συγκολλήσεις με βρεγμένα γάντια, μπορεί συχνά να αισθανθεί ο ηλεκτροσυγκολλητής τον ηλεκτρισμό που προσπαθεί να ‘ταξιδέψει’ μέσα από το χέρι του.

Ακόμη και με ιδρωμένα χέρια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μπορεί να προκληθεί αυτό το αποτέλεσμα. Το ρεύμα των συγκολλήσεων ταξιδεύει ελεύθερα μέσα από κάθε είδους υγρασία, και δημιουργεί φυσικά επιπρόσθετους κινδύνους.

Όταν πραγματοποιούνται ηλεκτροσυγκολλήσεις στη βροχή, το ρεύμα συγκόλλησης μπορεί να ταξιδέψει αρκετά μακριά επειδή όλη η επιφάνεια του μετάλλου είναι υγρή (νωπή). Αυτό μπορεί να προκαλέσει ηλεκτροπληξία όχι μόνο στον ηλεκτροσυγκολλητή αλλά ακόμη και στους βοηθούς  της ηλεκτροσυγκόλλησης.

Ένα καλό παράδειγμα κινδύνου ηλεκτροπληξίας είναι η περίπτωση της υποβρύχιας συγκόλλησης. Εάν οι υποβρύχιοι συγκολλητές ξεχάσουν να εγκαταστήσουν τον σφιγκτήρα γείωσης τους, το ηλεκτρικό τόξο θα ρέει ελεύθερα κάτω από το νερό.

Αυτό σημαίνει ότι η ηλεκτροπληξία είναι πολύ πιο πιθανή και ότι όλο το ρεύμα συγκόλλησης θα εισέλθει τελικώς μέσα από το σώμα του συγκολλητή.

Η συγκόλληση στη βροχή είναι φυσικά  μια λιγότερο σοβαρή κατάσταση από την υποβρύχια συγκόλληση, αλλά δεν παύει να εξακολουθεί να ισχύει η ίδια αρχή, δηλαδή το ρεύμα θα ‘ταξιδεύει ελεύθερα’ εάν υπάρχει υγρασία. Εάν δεν ρυθμιστεί η γείωση, το ρεύμα δεν έχει τρόπο να επιστρέψει στο μηχάνημα, ώστε να κλειστεί ο βρόχος.

Είναι επίσης καλύτερο να γίνει ρύθμιση του σφιγκτήρα γείωσης στο πιο κοντινό σημείο όπου πραγματικά γίνεται η συγκόλληση. Εάν ο σφιγκτήρας είναι πολύ μακριά και υπάρχει νερό ανάμεσα στο έδαφος και το ηλεκτρόδιο, είναι πιθανότερη η περίπτωση ηλεκτροπληξίας.

Δεδομένου ότι σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα υπάρχουν μεγάλες συνδέσεις από χάλυβα (δοκοί, pipe racks κ.λπ.), αυτό συνεπάγεται πιθανό κίνδυνο ηλεκτροπληξίας από εκατοντάδες μέτρα μακριά, λόγω των αγώγιμων στοιχείων. Τα χαλύβδινα κουφώματα των κτιρίων είναι σαν ένας γιγαντιαίος ιστός από συνδεδεμένο χάλυβα, όταν δε προστεθεί και η υγρασία σαν παράγοντας στο όλο έργο, τότε ο οποιοσδήποτε στην όλη κατασκευή μπορεί να πάθει ηλεκτροπληξία, εφόσον έχει επαφή με τον χάλυβα, εάν κάπου υπάρχει συγκόλληση χωρίς συγκεκριμένες προφυλάξεις.

Σημαντικό θεωρείται να υπάρχουν ποιοτικές σόλες από καουτσούκ στις μπότες εργασίας/ασφάλειας. Αυτό δεν εγγυάται απαραιτήτως ότι δεν θα προκληθεί ηλεκτροπληξία, αλλά είναι ένα καλό μέτρο ασφαλείας που θα προσφέρει κάποια απόσταση από το σώμα και το υπό κατεργασία μέταλλο.

ΒΡΕΓΜΕΝΟΣ ΡΟΥΧΙΣΜΟΣ

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μικρά χτυπήματα από το ρεύμα, όπως το σενάριο των υγρών γαντιών. Ωστόσο, εάν ο ρουχισμός είναι πραγματικά βρεγμένος, ο κίνδυνος να προκληθεί θανατηφόρος ηλεκτροπληξία είναι υπαρκτός.

Μερικοί συνιστούν την χρήση νάιλον αδιάβροχων κατά τη συγκόλληση υπό βροχή, αλλά οι σπινθήρες από το τόξο συγκόλλησης μπορούν να κάψουν ένα αδιάβροχο αρκετά γρήγορα και να δημιουργήσουν περαιτέρω κινδύνους για τον χρήστη. Σαφώς ένα πυράντοχο αδιάβροχο είναι προτιμητέο, αλλά καλύπτει μόνο τον κίνδυνο της φωτιάς και όχι την περίπτωση της υγρασίας και του στεγνού ρούχου, άρα τον κίνδυνο της ηλεκτροπληξίας.

Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για να αποφευχθεί εντελώς η συγκόλληση υπό βροχή. Δεν αξίζει να καείτε μέσα από ένα ωραίο αδιάβροχο μπουφάν μόνο και μόνο για να ολοκληρώσετε την δουλειά σας!

Εάν ο εμπλεκόμενος χρησιμοποιεί αντί του αδιάβροχου ένα  δερμάτινο μπουφάν που θα  βραχεί, θα απαιτηθεί λιγότερο χρόνος φυσικά για να στεγνώσει το ρούχο του. Με αυτό το τρόπο  μπορεί να γίνει η συγκόλληση στη βροχή για λίγο χρονικό διάστημα, αλλά και πάλι το  να προχωρήσεις στην όποια συγκόλληση με βρεγμένα ρούχα, είναι μια επικίνδυνη πιθανότητα.

Εκτός από τους κινδύνους από τον βρεγμένο ρουχισμό, ο εξοπλισμός της συγκόλλησης που είναι υγρός, μπορεί επίσης να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, όπως και αναφέρουμε παρακάτω.

ΥΓΡΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Γενικά, οι περισσότερες μηχανές συγκόλλησης δεν είναι σχεδιασμένες να λειτουργούν στην βροχή. Παρόλο που συνήθως οι κινητήρες μπορούν να λειτουργήσουν κατά τη διάρκεια κακών καιρικών συνθηκών, ωστόσο μπορεί να τους προκαλέσουν σοβαρά ηλεκτρικά προβλήματα, καθώς το νερό μπορεί να εισέλθει στους αεραγωγούς (θυρίδες εξαερισμού) του μηχανήματος. Αυτοί οι κινητήρες είναι πιο ανθεκτικοί από τα μικρότερα εξαρτήματά του λοιπού εξοπλισμού, αλλά δεν είναι στεγανοί με κανένα τρόπο.

Για μικρότερες μηχανές συγκόλλησης πολλαπλών διεργασιών και συγκολλήσεις MIG, η συγκόλληση στη βροχή είναι σημαντικό πρόβλημα. Αυτά τα μηχανήματα προορίζονται να λειτουργούν σε στεγνές, εσωτερικές συνθήκες/περιβάλλον.

Τα εξαρτήματα και η καλωδίωση τους σε αυτά τα μηχανήματα είναι ακριβά για να επισκευαστούν, επομένως η χρήση τους σε συνθήκες βροχής είναι μια πολύ κακή ιδέα. Ορισμένοι κατασκευαστές μηχανών συγκόλλησης δεν καλύπτουν την εγγύηση του μηχανήματος εάν το πρόβλημα οφείλεται σε ζημιά από το νερό.

Τα καλώδια συγκόλλησης/ρεύματος είναι ανθυγρά, αλλά δεν συνίσταται να βρίσκονται ‘βυθισμένα’ σε νερό. Εάν πρέπει να κάνετε συγκόλληση στη βροχή, βεβαιωθείτε ότι τα καλώδια και οι συνδέσεις είναι προστατευμένα από την βροχή δεν έχουν σημάδια φθοράς/τσακισμάτων/χτυπημάτων και βρίσκονται σε άριστη κατάσταση.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

H συγκόλληση με την τεχνική χρήσης τόξου (arc) στη βροχή είναι λιγότερο επικίνδυνη εάν πραγματοποιείται με συνεχές ρεύμα. Το συνεχές ρεύμα είναι πιο διαχειρίσιμο αφού τείνει να «χτυπά» (τίναγμα) λιγότερο συχνά. Ωστόσο η ηλεκτροπληξία από το συνεχές ρεύμα μπορεί να είναι επίσης θανατηφόρα μερικές φορές.

Η λειτουργία AC (εναλλασσόμενο ρεύμα) είναι πολύ πιο ασταθής. Δεδομένου ότι το ρεύμα αλλάζει συνεχώς μεταξύ θετικής και αρνητικής πολικότητας, η ηλεκτροπληξία μπορεί να επιφέρει πολύ ποιο βίαια αποτελέσματα.

Το ρεύμα εναλλασσόμενου ρεύματος χρησιμοποιείται συνήθως σε TIG αλουμινίου, καθώς και σε ορισμένα ηλεκτρόδια ράβδου AC.

Εάν πρέπει να πραγματοποιηθεί συγκόλληση στη βροχή, προτιμότερο είναι να πραγματοποιηθεί με διαδικασίες DC και τις απαραίτητες βεβαίως προφυλάξεις.

ΠΟΡΩΔΕΣ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ

Παρόλο ότι αυτό ως θέμα, δεν σχετίζεται με την ασφάλεια, πρέπει όμως να αναφερθεί για τεχνικούς λόγους.

Η συγκόλληση σε υγρό μέταλλο με υγρά ηλεκτρόδια μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στις συγκολλήσεις μας. Τα ηλεκτρόδια προορίζονται να είναι στεγνά στην αφή. Όταν η επίστρωση ροής βραχεί, μπορεί τελικώς να προκαλέσει ελαττώματα στο αποτέλεσμα όπως το λεγόμενο πορώδες.

Το πορώδες ορίζεται ως μικρές οπές στη συγκόλληση. Αυτές οι τρύπες εξασθενούν σοβαρά μια συγκόλληση και δεν είναι αποδεκτές. Όταν το μέταλλο είναι επίσης υγρό, το πορώδες είναι πολύ πιο πιθανό.

Το πορώδες είναι ένα από τα χειρότερα ελαττώματα που μπορεί να έχει μια συγκόλληση και θα πρέπει να αποφεύγεται με κάθε κόστος.

Τώρα εδώ μπορεί να αναρωτηθείτε πώς πραγματοποιούνται οι υποβρύχιες συγκολλήσεις σωστά.

Πρώτα από όλα, χρησιμοποιούν εξειδικευμένα ηλεκτρόδια που είναι σχεδιασμένα να καίγονται υποβρύχια. Αυτές οι ράβδοι είναι εξαιρετικά ακριβής και προορίζονται να εκτελούν συγκολλήσεις υψηλής ποιότητας ενώ είναι πλήρως βυθισμένες.

Για συγκόλληση πάνω από το έδαφος σε κανονικές συνθήκες, είναι απαραίτητο να έχετε μόνο στεγνά ηλεκτρόδια.

Η συγκόλληση με χρήση MIG, σε υγρό χάλυβα μπορεί να προκαλέσει παρόμοια προβλήματα. Το ίδιο ισχύει και για τη συγκόλληση TIG σε υγρό χάλυβα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συγκόλληση στη βροχή μπορεί τελικώς να δημιουργήσει μερικές απαράδεκτες συγκολλήσεις.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ενώ η συγκόλληση υπό βροχή είναι τεχνικά δυνατή και δεν απαγορεύεται, εξακολουθεί όμως να μην συνιστάται.

Εάν χρειάζεται οπωσδήποτε να πραγματοποιηθούν συγκολλήσεις υπό βροχή, θα πρέπει να ληφθούν οι κατάλληλες προφυλάξεις.

Ειδικότερα, τα προστατευτικά  γάντια, ο ρουχισμός και οι μπότες/υποδήματα ασφαλείας να παραμένουν στεγνά, δηλαδή ο ηλεκτροσυγκολλητής πρέπει να είναι ηλεκτρικά μονωμένος.

Προσπάθεια κάλυψης ολόκληρης της περιοχής εργασίας/συγκόλλησης με πυράντοχο μουσαμά ή κάτι παρόμοιο υλικό (χρήση κλωβού ασφαλείας) για την ελαχιστοποίηση της υγρασίας στον εξοπλισμό (π.χ. μηχανές συγκόλλησης, καλωδιώσεις, γειώσεις, κλπ.) και στο υπό κατεργασία μέταλλο.

Τέλος, ο ηλεκτροσυγκολλητής οφείλει να ελέγχει την κατάσταση του εξοπλισμού του και κυρίως τα εξής αναφορικά με τη διαχείριση του ηλεκτρικού ρεύματος:

  • Tην μόνωση της τσιμπίδας του.
  • Τη μόνωση των καλωδίων.
  • Τα καπάκια της μηχανής να είναι κλειστά.
  • Οι ταχυσύνδεσμοι και οι ακροδέκτες να είναι σε καλή κατάσταση.
  • Να υπάρχει γείωση στην πρίζα.
  • Η ένταση του ρεύματος ηλεκτροσυγκόλλησης να μην υπερβαίνει τη αντοχή των καλωδίων.

Η συγκόλληση αερίου οξυακετυλενίου (οξυγόνο/ασετυλίνη) είναι ο μόνος τύπος συγκόλλησης που δεν χρησιμοποιεί την ηλεκτρική ενέργεια.

Εάν πρέπει λοιπόν να πραγματοποιηθούν οπωσδήποτε συγκολλήσεις σε υγρές συνθήκες, τότε η συγκόλληση δίχως την χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας σαφώς είναι και ο ασφαλέστερος τρόπος.

 

Κοκλάνης Βασίλειος

Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός

Επιστημονικός Σύμβουλος & Εισηγητής